Verliezen zonder afscheid te nemen

Ze vertelt over het overlijden van haar zus, met wie ze zo’n innige band had. Inmiddels is het ruim vijf jaar geleden dat ze haar zus heeft verloren, maar iets brengt haar in mijn praktijk. Ze kan er goed over praten, ook over haar eigen gevoelens.

Ze vertelt ook over hoe ze zelf twee jaar geleden ziek is geworden, maar “dat is niks tegen wat mijn zus heeft meegemaakt”. Dat haar benen haar nu thuishouden van de lange wandelingen van toen, neemt ze erbij. Ze weet niet wat er wringt.

Verlies overkomt je, afscheid vraagt iets van je

Elk verlies vraagt om een afscheid. Ja natuurlijk, zal je denken, een uitvaartdienst om de laatste eer te bewijzen en zijn of haar leven te vieren. Ook bij een echtscheiding, ongewild ontslag, een ziekte of beperking kan een ‘afscheidsdienst’ helpen op het moment dat het leven anders wordt. Toch laten we deze momenten vaak ongemerkt voorbij gaan, terwijl het verlies zo’n stempel op ons leven kan drukken.

Wat ik hier óók bedoel, is een innerlijk afscheid. Stilstaan bij wat stopt en terugblikken op dat wat voorbij is. Echt vanbinnen voelen dat dit de allerlaatste keer is en dat het moment van nu nooit meer terugkomt. Echt vanbinnen voelen dat jouw wereld vanaf nu voortaan anders zal zijn. Als je niet werkelijk afscheid hebt genomen, kun je namelijk ook niet rouwen. Dan kan er vanbinnen ‘iets gaan wringen’. Of je voelt dat er iets niet klopt maar je weet niet wat.

Van buiten naar binnen

Elke verandering begint met een einde. Dat einde verdient het om zorgvuldig gemarkeerd te worden. Op het moment zelf op of het moment dat het voor jou voelt als een einde. Elk einde vraagt om zowel een uiterlijk als een innerlijk afscheid. De afscheidsreceptie van de ontslagen medewerker waar al zijn collega’s hem toezongen, hielp om zowel vreugde als verdriet te voelen en zo ook vanbinnen afscheid te nemen. Het afsluiten van hun huwelijk samen met hun kinderen, een scheidingsceremonie, hielp om ook weer dankbaarheid te voelen en er samen te kunnen zijn voor hun kinderen. Als ex-partners maar niet als ex-ouders. Hoe pijnlijk ook, het was goed zo. 

Achteloos loslaten of vastklampen

Het hielp haar om een gedicht te schrijven waarin ze haar benen bedankte voor de vele kilometers dat ze haar hadden gedragen. Inmiddels heeft ze het ingelijst. Dat was wat ze gevoeld had. Dat ze geen afscheid had genomen van wat haar lichaam twee jaar geleden nog wel kon. Ze was er achteloos aan voorbij gegaan, terwijl het onderhuids aandacht bleef vragen. Een diffuus verlies, maar wel een verlies. Wat we overigens ook zien, is dat mensen zich vastklampen. Geen afscheid, maar vast blijven houden aan een verleden dat niet meer bestaat. 

Soms willen we dat we op een andere manier afscheid hadden genomen. En we maken ons daarover verwijten: ‘Had ik maar… Dit had ik nog willen zeggen… Dit had ik nog willen doen…’ Het helpt vaak om alsnog te zeggen (of schrijven, doen, creatief te uiten) wat je toen zo graag had gewild. Als je je hierdoor voelt aangesproken, probeer het maar eens. Het kan je hooguit iets brengen. Zodat je straks weer vol in het leven kunt staan…

Meer weten over omgaan met verlies en rouw? 

Heb je een vraag over (aanstaand) verlies, door o.a. overlijden, scheiding, ziekte, verlies van werk? Bel of mail voor een kosteloos en verhelderend kennismakingsgesprek: info@brightblue-coaching.nl of tel. 06-12949654, ook voor de nieuwsbrief. Begeleiding wordt deels vergoed door bijna alle Nederlandse zorgverzekeraars!